Πολλοί συζητούν για την σταδιακή εξαφάνιση του επαγγέλματος του ιατρικού επισκέπτη βασιζόμενοι στο επιχείρημα ότι πολλές φαρμακευτικές εταιρείες μειώνουν την δύναμη των ομάδων επιστημονικής ενημέρωσης που απασχολούν.

Είναι όμως τα πράγματα έτσι ή μήπως η μείωση του αριθμού των επιστημονικών συμβούλων (άλλη μία λέξη από τις πολλές που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους ιατρικούς επισκέπτες) οφείλεται σε λόγους που δεν έχουν να κάνουν με την σημασία του ρόλου τους;

Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Η μείωση του αριθμού των ιατρικών επισκεπτών στην χώρα μας συνέπεσε με την οικονομική κρίση. Μία κρίση που παρέσυρε τις τιμές πολλών φαρμάκων προς τα κάτω και ως εκ τούτου συμπίεσε σημαντικά τα οικονομικά αποτελέσματα των φαρμακευτικών εταιρειών. Σε μία περίοδο «ισχνών αγελάδων» λοιπόν, είναι λογικό οι εταιρείες να προσπαθούν να εξοικονομήσουν πόρους από όλες τις δραστηριότητές τους, επομένως και από την ιατρική ενημέρωση (medical detailing).

Ταυτόχρονα, η λήξη των πατεντών πολλών φαρμάκων που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια επιβαρύνει τα οικονομικά των φαρμακευτικών εταιρειών όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως. Ως εκ τούτου ο αριθμός των ιατρικών επισκεπτών ελαττώνεται σε όλες τις αναπτυγμένες οικονομίες (και όχι μόνο στην χώρα μας) για λόγους που σχετίζονται και πάλι με την μείωση των τιμών των φαρμάκων.

Την τελευταία 5-ετία ακούγεται όλο και περισσότερο ο όρος e-detailing. Ακούγοντάς το αρκετοί νομίζουν ότι σταδιακά ο παραδοσιακός ιατρικός επισκέπτης αντικαθίσταται από έναν virtual ιατρικό επισκέπτη, ο οποίος κάθεται μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή του και ενημερώνει μέσω skype ή οποιασδήποτε άλλης πλατφόρμας τον γιατρό όπου κι αν βρίσκεται. Η αλήθεια είναι ότι πολλές εταιρείες έχουν προσπαθήσει να εφαρμόσουν αυτό το μοντέλο ιατρικής ενημέρωσης (medical detailing) αλλά μάλλον με περιορισμένη επιτυχία. Ειδικά στην Ελλάδα το e-detailing (με την έννοια που περιγράφουμε) είναι ακόμη στα σπάργανα καθώς οι περισσότεροι γιατροί δεν έχουν ούτε την κουλτούρα για κάτι τέτοιο, αλλά ούτε και τον χρόνο ή ακόμη και τις γνώσεις τεχνολογίας να κανονίσουν μία τέτοια ηλεκτρονική συνομιλία. Στις λίγες περιπτώσεις που το e-detailing θεωρείται αποτελεσματικό είναι σε απομακρυσμένες περιοχές ακριβώς γιατί εκεί δεν πηγαίνουν οι ιατρικοί επισκέπτες.

Το e-detailing ακούγεται όλο και περισσότερο όχι τόσο για την αποτελεσματικότητα που έχει αλλά για την χρήση του ως όρος και τις έννοιες που περιλαμβάνει. Για παράδειγμα με τον όρο e-detailing πολλά στελέχη αναφέρονται στις ηλεκτρονικές παρουσιάσεις που έχουν συνδεθεί με τα συστήματα CLM και CRM στα tablet των ιατρικών επισκεπτών. Με άλλα λόγια ο όρος αυτός χρησιμοποιείται σε αντιδιαστολή του παραδοσιακού έντυπου και των μεθόδων με τις οποίες πραγματοποιείται η επιστημονική ενημέρωση και όχι σε αντιδιαστολή με τον ιατρικό επισκέπτη, ενώ έρχεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά στον ρόλο και στα καθήκοντά του επιστημονικού συνεργάτη και όχι να τον αντικαταστήσει.

Άλλοι πάλι με τον όρο αυτό εννοούν τις ηλεκτρονικές καμπάνιες μέσω e-mail που στέλνουν στην ιατρική κοινότητα. Ούτε όμως και αυτές είναι ικανές να εκθρονίσουν τον ιατρικό επισκέπτη καθώς δεν είναι πολλοί οι γιατροί εκείνοι που συναινούν (εγγράφως όπως απαιτείται από τον νόμο) σε μία τέτοια μέθοδο ενημέρωσης και συνήθως όσοι την αποδέχονται είναι οι νεώτεροι σε ηλικία καθώς και αρκετοί ειδικευόμενοι. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι για να πάρει μία εταιρεία την συναίνεση του γιατρού πρέπει πρώτα να τον επισκεφθεί κάποιος εκπρόσωπός της ή αλλιώς κάποιος ιατρικός επισκέπτης.

Ο παραδοσιακός ιατρικός επισκέπτης με άλλα λόγια ήταν και εξακολουθεί να είναι ο σημαντικότερος μοχλός πίεσης αλλά και ενημέρωσης προς την ιατρική κοινότητα. Οι διαπροσωπικές σχέσεις πάντα θα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις πωλήσεις. Επομένως οι ομάδες ιατρικής ενημέρωσης θα είναι απαραίτητες στις φαρμακευτικές εταιρείες για πολλά χρόνια ακόμη. Τα όποια εργαλεία κατά καιρούς αναπτύσσονται δεν είναι τίποτα άλλο παρά εργαλεία στην διάθεση ιατρικών επισκεπτών που τους καθιστούν ακόμη πιο αποτελεσματικούς.